Chúng tôi xin giới thiệu ca lâm sàng bệnh nhân ung thư gan vỡ được phát hiện và điều trị nút mạch cấp cứu tại bệnh viện Ung Bướu tỉnh Thanh Hóa:

GIỚI THIỆU CA BỆNH:

Bệnh nhân L.C.Đ, nam, 25 tuổi, nghề nghiệp tự do, Tiền sử khỏe mạnh, Vào viện trong tình trạng đau bụng dữ dội vùng hạ sườn phải kèm chướng bụng. Theo lời kể của bệnh nhân, Cách vào viện 3 ngày bệnh nhân xuất hiện đau bụng hạ sườn phải, đau tăng dần, kèm theo chướng bụng, buồn nôn. Bệnh nhân đã vào một bệnh viện tư khám, phát hiện u gan nên xin chuyển bệnh viện ung bướu Thanh Hóa điều trị tiếp.

Khám lúc vào viện:

- Bệnh nhân tỉnh, tiếp xúc tốt.

- Thể trạng trung bình

- Da niêm mạc hồng, không phù, không xuất huyết dưới da.

- Tim đều, tần số 80l/ph, T1, T2 rõ.

- Phổi rì rào phế nang rõ.

- Bụng chướng, cảm ứng phúc mạc (+).

- Gan lách không sờ thấy.

Cận lâm sàng:

- CTM: Hồng cầu 4,04T/L; Bạch cầu 12.5G/l; Tiểu cầu 230G/l.

- Sinh hóa máu: GOT 27.7 U/l; GPT 25.6 U/l; Albumin 45.3 g/l.

- Định lượng AFP máu 4958ng/ml;

- Đông máu cơ bản: bình thường.  

- Vi sinh: HbsAg Test nhanh dương tính.

- Chụp CLVT ổ bụng: Nhu mô gan hạ phân thùy V có khối u kích thước 53x46mm, ngấm thuốc mạnh thì động mạch, thải thuốc thì tĩnh mạch cửa và thì muộn, đẩy lồi bao gan, bờ u mất liên tục. Nhu mô gan còn lại có vài nốt tổn thương tính chất ngấm thuốc tương tự đường kính từ 10 đến 16mm. Ổ bụng có dịch tăng tỷ trọng dạng máu nằm ở quanh gan, khoang gan thận, hố chậu phải và trong tiểu khung ( Hình 1).

Hình 1: Phim Chụp CLVT bụng của bệnh nhân thấy khối u gan phải có dấu hiệu ngấm thuốc thì động mạch (A) và thải thuốc thì tĩnh mạch cửa (B), u đẩy lồi bao gan, bờ u mất liên tục, ngoài ra thấy tụ máu quanh gan.

Chẩn đoán xác định: Ung thư gan nguyên phát (HCC) giai đoạn trung gian - BCLC B, có biến chứng vỡ khối u hạ phân thùy V gây chảy máu trong ổ bụng.

Điều trị: Ngay lập tức bệnh nhân đã được hội chẩn liên chuyên khoa Cấp cứu hồi sức – khoa Chẩn đoán hình ảnh và thăm dò chức năng, được can thiệp nút mạch cấp cứu để cầm máu.

Hình 2: Chụp động mạch thân tạng bằng Yashiro 5F  thấy nhu mô gan có nhiều nốt và khối tăng sinh mạch, trong đó khối u hạ phân thùy V có ổ giả phình nghi là điểm chảy máu (Vòng tròn đỏ).

Hình 3: Chụp siêu chọn lọc động mạch nuôi khối u bằng vi ống thông, nút tắc hoàn toàn nhánh mạch nuôi u bằng 4ml lipiodol và hạt Embosoft 500 – 700µm.

Hình 4: Sau nút mạch, chụp kiểm tra lại động mạch thân tạng thấy tắc hoàn toàn nhánh mạch nuôi u, không còn thấy ổ giả phình.

Sau khi can thiệp, tình trạng chảy máu của bệnh nhân được kiểm soát, các dấu hiệu sinh tồn ổn định. Ngày thứ 4 sau can thiệp, bệnh nhân tỉnh, không còn đau bụng, bụng mềm, ăn ngủ tốt, bệnh nhân được xuất viện và hẹn tái khám sau 1 tháng.

BÀN LUẬN:

Ung thư biểu mô tế bào gan (UTBMTBG) là bệnh lý ác tính của gan. Tại Việt Nam, theo GLOBOCAN 2020, UTBMTBG là bệnh ung thư có tỉ lệ mắc mới hàng năm cao nhất với 26.418 trường hợp và đặc biệt tỷ lệ tử vong do căn bệnh này gần tương đương số người mắc bệnh với 25.272 ca [1]. Nguyên nhân UTBMTBG liên quan với viêm gan virus B, C, xơ gan do rượu, nhiễm độc tố aflatoxin,...

Hiện nay có nhiều phương pháp điều trị UTBMTBG như phẫu thuật (cắt phần gan mang u, gép gan), phá hủy khối u tại chỗ (đốt sóng cao tần - RFA, MW, tiêm cồn), điều trị tại vùng (tắc mạch hóa dầu TACE…), điều trị toàn thân (hóa trị, thuốc điều trị đích phân tử nhỏ-TKI, liệu pháp miễn dịch). Tùy giai đoạn bệnh và tình trạng bệnh nhân mà lựa chọn phương pháp thích hợp.

Kỹ thuật chụp và nút mạch khối u gan dưới hướng dẫn của máy chụp mạch số hóa xóa nền (DSA) là một kỹ thuật hiện đại trong điều trị bệnh lý khối u khi không có chỉ định phẫu thuật hoặc tiến hành trước phẫu thuật để tạo thuận lợi tránh biến chứng chảy máu trong cuộc mổ cho bệnh nhân.

Bệnh nhân sẽ được luồn ống thông qua đường động mạch đùi dưới hướng dẫn của máy chụp mạch số hóa xóa nền (DSA) đến tận nhánh động mạch cấp máu cho khối u, sau đó các bác sĩ sẽ tiến hành bơm các chất gây tắc mạch cùng với hóa chất nhằm mục đích tiêu diệt các tế bào ung thư.

Đối với các trường hợp u gan vỡ gây chảy máu cấp trong ổ bụng, trước đây bệnh nhân thường phải trải qua cuộc phẫu thuật phức tạp thì hiện nay nút mạch cầm máu là phương pháp được lựa chọn hàng đầu vì giảm nguy cơ biến chứng cho bệnh nhân, giảm thời gian nằm viện.

Hiện nay, các kỹ thuật điện quang can thiệp đã được thực hiện thường quy tại bệnh viện Ung Bướu Thanh Hóa, áp dụng cho rất nhiều bệnh lý như: ung thư gan, u xơ tử cung, phì đại lành tính tuyến tiền liệt, bướu giáp lành tính, các can thiệp đường mật và đường tiết niệu, đặt buồng truyền hóa chất tĩnh mạch dưới hướng dẫn của DSA - giúp bệnh nhân tránh được các cuộc đại phẫu nguy hiểm, nâng cao chất lượng sống của người bệnh ung thư.

BSCKI Nguyễn Sơn, Bs Thành Nam, Bs Xuân Chính – Khoa CĐHA &TDCN-BVUB