Qua trao đổi với bệnh nhân và gia đình, bệnh nhân Th. có tiền sử tăng huyết áp nhiều năm, điều trị không thường xuyên, từng đã bị đột quỵ não, di chứng nói khó. Bệnh nhân Th. cho biết xuất hiện đau lưỡi nhiều tháng nay, đau dấm dứt như có xương cá đâm vào lưỡi  nhưng không đi khám vì nghĩ là do di chứng tai biến mạch máu não cũ. Gần đây bệnh nhân đau lưỡi nhiều, nói khó hơn, tự sờ thấy khối ở lưỡi to dần nên đi khám tại Bệnh viện Ung bướu Thanh Hóa.

Tại đây, bệnh nhân Th. được các bác sĩ khám bệnh phát hiện có khối u sùi vùng bờ trái lưỡi kích thước khoảng 1,5×1,5cm, cứng, đễ chảy máu. Qua hội chẩn chuyên môn, các bác sĩ xác định đây là trường hợp ca bệnh phức tạp do bệnh nhân có tiền sử tăng huyết áp và di chứng đột quỵ não, cơ thể suy nhược, tâm lý bệnh nhân và gia đình hết sức lo lắng nên cần phải hết sức thận trọng trong xử lý.Bước đầu bệnh nhân được chẩn đoán u sùi bờ lưỡi bên trái nghĩ tớitổn thương ung thư lưỡi, có chỉ định phẫu thuật; cách thức tiến hành phẫu thuật phải thực hiện chặt chẽ theo các bước: mổ cắt rộng u làm sinh thiết tức thì ngay trong mổ, nếu có kết quả ác tính đúng như dự đoán sẽ tiến hành cắt ½ lưỡi bên trái vét hạch cổ. Vấn đề gây mê, hồi sức và chăm sóc sau mổ phải đặc biệt quan tâm do đây là ca mổ phức tạp; đồng thời đặc biệt chú ý đến bệnh lý đi kèm, tâm lý người bệnh, dinh dưỡng sau mổ; Phải chuẩn bị tinh thần sẵn sàng ứng phó với những biến cố, nhất là tim mạch có thể xảy ra bất kỳ lúc nào.

Ca phẫu thuật có sự tham gia của BSCKI Nguyễn Quang Hưng- PGĐ Bệnh viện (phẫu thuật viên chính) cùng các bác sĩ khoa Ngoại; BSCKI Hoàng Văn Tuyên – Phó trưởng Khoa Ngoại Ung bướu là người chịu trách nhiệm chính về gây mê và hồi sức sau mổ. Đúng như kế hoạch dự kiến, sau khi bệnh nhân được cắt rộng rãi lấy trọn khối u sùi vùng lưỡi, bệnh phẩm được gửi làm sinh thiết tức thì (làm xét nghiệm giải phẫu bệnh chẩn đoán ngay trong mổ) cho kết quả là ung thư (sau 15 phút). Các bác sĩ đã tiến hành cắt ½ lưỡi bên trái kèm theo nạo vét hạch cổ bên trái, hạch dưới hàm trái. Ca phẫu thuật diễn ra hết sức thuận lợi do có sự phối hợp khá nhuần nhuyễn giữa các ekíp phẫu thuật và gây mê.

Các bác sĩ đang lấy rộng khối u lưỡilàm xét nghiệm giải phẫu bệnh tức thì

Hiện tại sau mổ, bệnh nhân đang nằm điều trị tại khoa Ngoại Ung bướu, sức khỏe ổn định, vết mổ tiến triển tốt; Bệnh nhân đã có thể ăn bằng đường miệng (trước đó bệnh nhân được nuôi dưỡng bằng cho ăn qua ống thông dạ dày và đường tĩnh mạch); Dự kiến bệnh nhân sẽ được xuất hiện trong vài ngày tới.

BSCKI Nguyễn Quang Hưng-PGĐ Bệnh viện thăm khám, hướng dẫn bệnh nhân chế độ chăm sóc sau mổ và hướng điều trị tiếp theo

Bác sĩ Nguyễn Quang Hưng cho biết: Ung thư lưỡi là một trong những loại ung thư hay gặp nhất ở vùng miệng; Hầu hết ung thư lưỡi không tìm được nguyên nhân gây bệnh nhưng người ta thấy rằng có một số yếu tố nguy cơ liên quan đến bệnh bao gồm: hút thuốc lá, uống rượu, nhai trầu, tình trạng vệ sinh răng miệng kém,…Triệu chứng ban đầu của ung thư lưỡi thường nghèo nàn nên hay bị bỏ qua, rất nhiều trường hợp khi bệnh nhân đến viện đã ở giai đoạn muộn, điều trị hết sức khó khăn.

Chẩn đoán các bệnh lý ung thư nói chung hay ung thư lưỡi nói riêng, tiêu chuẩn quyết định là xét nghiệm giải phẫu bệnh. Trong điều trị ung thư lưỡi, căn bản vẫn là phẫu thuật; tùy vào vị trí, kích thước của khối u, giai đoạn bệnh mà phẫu thuật viên sẽ lựa chọn phương pháp phẫu thuật thích hợp như: cắt u rộng rãi, cắt nửa lưỡi kèm nạo vét hạch,… Ngoài ra còn kết hợp với xạ trị và hóa chất. Bệnh nhân Th. vốn có tiền sử đột quỵ não gây di chứng nói khó, nên khi xuất hiện triệu chứng, bệnh nhân đã lầm tưởng do bệnh cũ gây ra. Trong quá trình chẩn đoán, mặc dù sinh thiết kim nhỏ không thấy tế bào ác tính, tuy nhiên bằng chuyên môn và kinh nghiệm, các bác sĩ đã quyết định làm xét nghiệm giải phẫu bệnh ngay trong mổ, chỉ sau 15 phútkết quả khẳng định đúng là ung thư mới thống nhất chỉ định cắt nửa lưỡi bên trái kèm nạo vét hạch cổ và dưới hàm trái; nhờ vậy mà bệnh nhân chỉ phải chịu một cuộc mổ duy nhất; nếu không kiểm tra sinh thiết tức thì ngay trong mổ chắc chắn bệnh nhân đã phải chịu thêm một cuộc mổ khác ngay sau đó ít ngày đồng nghĩa với việc phải đối mặt với rất nhiều rủi ro và tốn kém về công sức, tiền của, hiệu quả điều trị giảm sút.

Kĩ thuật cắt 1/2 lưỡi kèm nạo vét hạch cổ là một kĩ thuật phức tạp, đòi hỏi đội ngũ phẫu thuật viên phải có kinh nghiệm và chuyên môn sâu trong lĩnh vực phẫu thuật điều trị bệnh ung thư nói chung và điều trị ung thư khoang miệng nói riêng. Hiện tại, bệnh viện Ung bướu Thanh Hóa đã và đang áp dụng kĩ thuật này điều trị cho các bệnh nhân bị ung thư lưỡi một cách thường quy, góp phần phục vụ điều trị bệnh cho nhân dân trong toàn tỉnh cũng như giảm tải cho tuyến trên. Các bác sĩ cũng khuyến cáo người dân khi có bất kì triệu chứng nào bất thường về răng miệng, nên đi khám chuyên khoa để được khám, phát hiện, tư vấn và điều trị kịp thời.

 Diệu Linh